فرش را میتوان جزئی جدا نشدنی از دکوراسیون داخلی دانست. پیشرفت صنعت و تکنولوژی سبب شده تا در چند دهه اخیر شاهد ظهور فرشهایی تحت عنوان فرشهای ماشینی باشیم. فرشهایی که از لحاظ طرح و رنگ تنوع بینظیری داشته و در برخی موارد تشخیصشان از فرشهای دستباف مشکل است. عمر مفید فرشهای ماشینی بین 15 تا 20 سال میباشد؛ به شرط آن که نگهداری از آنها به شیوهای صحیح انجام شود. در این مقاله قصد داریم با تعدادی از نکات مهم در رابطه با نحوه مراقبت و نگهداری از فرش ماشینی آشنا شویم. نکاتی که رعایت هر یک میتواند تا حد زیادی ماندگاری و دوام فرش را افزایش دهد. با ما در مجله فرش اردهال مشهد همراه باشید.

نحوه مراقبت و نگهداری از فرشهای ماشینی
برای نگهداری صحیح از فرشهای ماشینی و افزایش طول عمر آنها باید اصول نگهداری فرش به درستی رعایت شود. از جمله مهمترین نکات مراقبتی فرشهای ماشینی میتوان موارد زیر را نام برد.
✔️توجه به سطح پهن کردن فرش
اولین نکتهای که برای مراقبت از فرشهای ماشینی باید به آن توجه شود سطحی است که قرار است فرش روی آن قرار گیرد. این سطح میتواند به شکل مستقیم بر طول عمر فرش تاثیر بگذارد. سطحی که قرار است فرش بر روی آن پهن شود باید صاف و یکدست بوده و از رطوبت در امان باشد. همچنین پیش از پهن کردن فرش باید گرد و غبار آن زدوده شود. این سطح نباید از جنس خاک، آهک یا گچ باشد؛ چرا که این مواد تاثیر به شدت نامطلوبی بر رنگ و بافت فرش بر جای میگذارند. اگرچه استفاده از موکت در زیر فرشها بسیار باب است، با این حال موکت میتواند فرایند فرسایش فرش را سریعتر کرده و به این ترتیب بر میزان ماندگاری فرش تاثیر منفی بگذارد.
از دیگر نکات مربوط به سطح پهن کردن فرش ظرفیت فضاست. فرش انتخابی برای یک فضا باید متناسب با اندازه فضا باشد تا قسمتهای کناری فرش تا نخورده و همه جای فرش به یک اندازه پا خورده شود. لازم به ذکر است که نباید از فرش بر روی سطوح شیبدار و ناصاف استفاده شود؛ چرا که الگوی سایش فرش را تحت تاثیر قرار داده و سبب میشود تا فرش به مرور زمان دفرمه شود.
✔️لکهزدایی صحیح
ایجاد لکههای مختلف بر روی فرش تقریبا امری اجتنابناپذیر است. نکته حائز اهمیت آن است که لکهها در اسرع وقت و به درستی تمیز شوند تا به بافت فرش نفوذ نکنند. زمانی که مایعات بر روی فرش ریخته میشود باید سریعا خشک شده و لکه آن پاک شود؛ چرا که باقی ماندن مایعات میتواند به مرور زمان سبب پوسیدگی فرش شود. در ضمن ماندگار شدن لکهها میتواند شرایط تمیز کردن آن را سختتر کند. نکته مهم دیگر در رابطه با لکهزدایی فرشهای ماشینی آن است که اگر لکههای سخت و ماندگار بر روی فرش وجود داشت به هیچ عنوان با استفاده از اشیا نوک تیزی مانند چاقو اقدام به تراشیدن لکهها نکنید. بهترین روش برای لکهزدایی استفاده از شامپو فرشهای متناسب با بافت و الیاف فرش میباشد. در ضمن برای استفاده از این شامپوها نباید از فرچهها و برسهای زبر استفاده شود.
✔️تا جای ممکن اشیا سنگین را بر روی فرش قرار ندهید | نحوه مراقبت و نگهداری از فرش ماشینی
از آنجایی که فرش در کف فضا استفاده میشود معمولا اشیا سنگینی مانند مبلمان، میز، کمد و… بر روی آن قرار میگیرد. اگر بتوان تا جای ممکن اشیا سنگین را بر روی فرش قرار نداد میتوان تا حد زیادی از آسیب دیدن فرش نیز جلوگیری کرد. با این حال در بسیاری از موارد چارهای جز استفاده از این وسایل بر روی فرش نیست که در چنین شرایطی بهتر است برای پایهها از طلقهای ضخیم استفاده شود تا اجسام سنگین به طور مستقیم با تار و پود فرش در تماس نباشند. در ضمن بهتر است هر چند وقت یک بار جای این اشیا بر روی فرش عوض شده تا فشار از روی یک نقطه برداشته شود.
✔️جلوگیری از تابش مستقیم نور خورشید به فرش
نور خورشید به همان اندازه که میتواند حیاتبخش باشد، به همان اندازه نیز میتواند آسیبهایی را بر جای بگذارد. تابش مستقیم نور خورشید به فرش میتواند بافت آن را دچار پوسیدگی کرده و بر رنگ فرش نیز تاثیر منفی بگذارد. بنابراین تا جای ممکن از تابش مستقیم نور خورشید بر فرش جلوگیری کنید.

✔️جارو کشیدن صحیح
شاید کمتر کسی به این نکته توجه کند که جارو کشیدن نیز میتواند بر ماندگاری فرش تاثیرگذار باشد؛ به شرط آن که به شیوه درست انجام شود. جارو کشیدن مرتب فرش سبب میشود تا گرد و غبار از سطح فرش پاک شده و به درون پرزهای فرش نفوذ نکند. در فرایند جارو زدن باید نکاتی رعایت گردد تا فرش آسیب نبیند که از جمله این نکات میتوان موارد زیر را نام برد.
- جاروبرقی را در جهت خاب فرش استفاده کنید.
- برای جارو کردن تا حد ممکن از مکش پایین استفاده کنید تا به پرزهای فرش فشار وارد نشود.
- جارو کردن فرش با مکش حداکثر تنها یک بار در ماه مجاز است.
- برای ریشههای فرش از جاروبرقی استفاده نکرده و این قسمتها را با جاروی دستی غبارروبی کنید.
- از جارو زدن افراطی بپرهیزید.
- از فرچه تمیزکننده جاروبرقی برای غبارزدایی عمقی استفاده کنید.
✔️فرش را تا نکنید | نحوه مراقبت و نگهداری از فرش ماشینی
اگر قرار است برای مدتی فرش خود را استفاده نکنید هرگز برای جمع کردن آن فرش را تا نکنید. به جای این امر فرش را به شکل اصولی لوله کنید. این نکته به ویژه در فرشهایی با شانه و تراکم بالا اهمیت دارد.
✔️شستشوی مرتب فرش
حتی اگر به شکل مداوم فرشها را جارو زده و لکهزدایی میکنید، باز هم باید فرشها را هر چند وقت یک بار بشویید تا تمامی آلودگیهای آن از بین برود. اگر قرار است شستشوی فرش در خانه انجام شود باید حتما از فرچههای نرم و شویندههای مخصوص فرش استفاده گردد. روش آبکشی و آویزان کردن فرش جهت خشک شدن نیز میتواند بر طول عمر فرش تاثیرگذار باشد. اگر میخواهید شستشوی فرش خود را با اطمینان بیشتری انجام دهید بهتر است آن را به قالیشوییهای معتبر بسپارید تا با استفاده از دستگاهها و شویندههای مناسب شستشوی فرش انجام شود.
✔️فرش را از رطوبت دور نگه دارید
همانطور که پیشتر نیز به این نکته اشاره شد رطوبت میتواند به بافت فرش آسیب زده و به مرور زمان منجر به پوسیدگی فرش شود. زمانی که فرش به هر دلیلی خیس یا مرطوب میشود باید به سرعت محل مورد نظر خشک شده و لکه بر جای مانده از رطوبت برطرف گردد. برای جلوگیری از آسیب دیدن فرش از گلدانها یا درختچههای طبیعی بر روی فرش استفاده نکنید؛ چرا که ممکن است آب اضافی خارج شده از زیر گلدان به فرش نفوذ کرده و به بافت آن آسیب برساند. از پهن کردن فرش بر روی سطوح مرطوب یا قرار دادن فرش حتی به شکل لول شده در محیطهای مرطوب نیز خودداری کنید. رطوبت همچنین میتواند سبب ایجاد باکتری در فرش شده و به مرور زمان منجر به کپک زدن فرش شود.

✔️فرش را نبرید | نحوه مراقبت و نگهداری از فرش ماشینی
یکی از بدترین تصمیماتی که در رابطه با فرشها میتواند گرفته شود بریدن فرش است. بارها پیش آمده است که افراد برای جای دادن فرش در یک فضا اقدام به بریدن بخشی از فرش میکنند که این امر میتواند به شدت برای فرش آسیبزا و مضر باشد. بنابراین تا جای ممکن از بریدن فرش خودداری کنید. حال اگر به هر دلیلی مجبور به بریدن فرش هستید پس از برش، فرش را برای ترمیم و سردوزی به رفوگریها بسپارید.
✔️توجه به آسیبهای فرش
به مرور زمان ممکن است آسیبهایی اعم از پوسیدگی، پارگی، سوختگی و… برای فرش به وجود آید که این آسیبها باید به سرعت ترمیم شوند. علت این امر نیز آن است که تار و پود و بافت فرش در قسمتهای آسیب دیده به شدت ضعیف بوده و در صورت عدم تعمیر ممکن است در اثر پاخوردگی آسیب بیشتر شده و یا حتی ریشههای فرش از هم باز شود.
✔️چرخاندن دورهای فرش
شاید فکر کنید که چرخاندن فرش چه تاثیری میتواند بر ماندگاری فرش داشته باشد. زمانی که فرش برای مدت طولانی به یک شکل در کف فضا استفاده شود، تنها قسمتهای خاصی از فرش زیر فشار مبلمان و اجسام سنگین قرار گرفته و قسمتهای خاصی از فرش بیشتر پا خورده میشوند. برای آن که الگوی سایش و تغییر فرش به شکل یکنواخت در همه جای فرش صورت گرفته و فرش دفرمه نشود، بهتر است فرش به شکل دورهای چرخانده شده تا قسمتهای مختلف آن به یک میزان پا خورده شود. این امر در ماندگاری بیشتر کیفیت رنگ فرش نیز تاثیرگذار است.
✔️عدم قرار دادن اجسام داغ بر روی فرش | نحوه مراقبت و نگهداری از فرش ماشینی
بارها پیش آمده است که افراد قابلمه یا کتری داغ را بر روی فرش قرار میدهند. اگر حرارت این اجسام بالا باشد میتواند سبب سوختگی فرش شود. حتی حرارت پایین نیز در صورت تکرار میتواند به مرور زمان به فرش آسیب بزند.
بیشتر بخوانید: غبارگیری دستی فرش

نحوه مراقبت و نگهداری از فرش ماشینی لوله شده
اگرچه بهترین نحوه استفاده و نگهداری طولانی مدت از فرش آن است که فرش پهن باشد، با این حال گاهی نیاز است فرشها را جمع کنیم. طبق آنچه در بالا گفتیم اگر قرار است فرش برای مدتی استفاده نشود، بهترین راهکار لوله کردن آن است. توجه کنید که فرشها در حالت لوله شده نیز به مراقبت و نگهداری نیاز دارند. از جمله مهمترین نکات نگهداری از فرشهای ماشینی لوله شده میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
☑️فرش لوله شده را به شکل عمودی قرار نداده و آن را به صورت افقی بر روی پایههای مخصوص قرار دهید.
☑️از قرار دادن اشیای سنگین بر روی فرش لوله شده خودداری کنید.
☑️فرش لوله شده را در محیطهایی به دور از رطوبت و تابش مستقیم نور خورشید قرار دهید.
☑️فرش را درون کاورهای پارچهای قرار دهید تا از گرد و غبار در امان باشد.
☑️برای پوشاندن فرش از کاورها یا مواد پلاستیکی استفاده نکنید.
☑️در میان فرش از قرصهای نفتالین استفاده کنید تا فرش دچار بیدزدگی نشود.
☑️فرش را به شکل اصولی و محکم لوله کنید تا از نفوذ گرد و غبار به درون فرش جلوگیری شود.
☑️هر چند وقت یک بار فرش لوله شده را پهن کنید تا نفس بکشد.
پیشنهاد شما برای نحوه مراقبت و نگهداری از فرش ماشینی چیست؟
فرش از جمله گرانبهاترین المانهایی است که در دکوراسیون داخلی استفاده میشود. از این رو باید روشهای مراقبت و نگهداری از آن به شکل اصولی انجام شود تا فرش برای مدت زمان بیشتری قابل استفاده باشد. رعایت هر یک از نکات ذکر شده در بالا میتواند به نوبه خود تاثیر شگفتی بر دوام و ماندگاری فرش ماشینی داشته باشد. شما چه روشی را برای نگهداری اصولی از فرش و قالی در خانه پیشنهاد میدهید؟ اگر این مطلب برایتان مفید بود، آن را با دوستانتان به اشتراک بگذارید.
بیشتر بخوانید: محافظ ریشه فرش چیست ؟ کاربردها و ویژگی ها