وقتی که برای خرید فرش به فروشگاههای فرش سر میزنید احتمالا در میان صحبتهای فروشنده که ویژگیهای فرش را بیان میکند بارها از نوع الیاف فرش صحبت میشود. الیاف فرش یکی از فاکتورهای مهمی بوده که میتواند کیفیت و دوام فرش را تعیین کند. احتمالا در میان صحبتهای فروشنده از او بپرسید که کدام الیاف کیفیت بیشتری داشته و میتواند انتخاب مناسبتری برای فرش باشد. در این مقاله قصد داریم تا تأثیر جنس نخ بر کیفیت فرش ماشینی را بررسی کنیم. برای این امر ابتدا باید نخهای به کار رفته در فرش را بشناسیم و سپس به بررسی ویژگیهای الیاف مختلف استفاده شده برای بافت فرشها بپردازیم. با ما در مجله فرش اردهال مشهد همراه باشید.
نخهای اصلی فرش کدامند؟
زمانی که قرار است در رابطه با الیاف به کار رفته در بافت فرش صحبت کنیم در ابتدا باید بدانیم به طور کلی چه نخهایی در فرش به کار رفته یا به عبارت دیگر اجزای اصلی تشکیلدهنده فرشهای ماشینی کدامند؟ در بافت یک فرش ماشینی از سه نخ اصلی استفاده شده که تحت عنوان نخهای خاب، نخهای تار و نخهای پود شناخته میشوند.
✔️نخ خاب
نخ خاب در واقع همان الیافی است که بر روی سطح فرش میبینیم. لایه خاب یا لایه سطحی فرش از پرزها و نخهای کوچکی تشکیل شده است که به شکل عمودی بر روی فرش قرار گرفته و در واقع طرح، نقش و رنگ فرش را تعیین میکند. همین نخهای خاب است که ویژگیهای فیزیکی فرش مانند دوام فرش، انعطافپذیری خاب، مقاومت فرش در برابر حرارت، مقاومت فرش در برابر نور خورشید، راحتی فرش هنگام راه رفتن و نشستن، ضخامت فرش و… را مشخص میکند. از نخ خاب به عنوان نخ پرز نیز یاد میشود. نخهای خاب همان نخهایی بوده که زمانی که بر روی فرش دست میکشیم نرمی و لطافت فرش را تعیین میکنند.
✔️نخ تار
نخهای تار و پود از روی فرش قابل مشاهده نبوده و در قسمت زیرین فرش قرار میگیرند. نخ تار همان نخ چله فرش است که در واقع زیربنای بافت فرش را تشکیل میدهد. در فرشهای دستباف از نخهای ابریشمی و یا نخهای پنبهای به عنوان نخ تار استفاده میشود. اما نخ تار استفاده شده در فرشهای ماشینی از جنس پنبه و پلیاستر (با درصد پلیاستر بیشتر) است. گاهی نیز برای داشتن فرشهای ریز بافتتر نخهای تار 100 درصد از جنس پلیاستر هستند.
✔️نخهای پود
سومین نخ تشکیلدهنده فرشها نخهای پود است. نخهای پود استحکام نخهای خاب را تعیین میکنند. در واقع این نخها وظیفه دارند نخهای چله یا همان تار را به یکدیگر متصل کرده و ریشههای نخ خاب را نگه دارند. جنس نخ پود تعیینکننده استحکام عرضی فرش و مقدار آب رفتن فرش است. نخهایی که به عنوان نخ پود استفاده میشود شامل نخهای جوت، نخهای پلیاستر-پنبه و نخهای پلیاستر فلامینتی میباشند که در این بین نخهای جوت به واسطه استحکام و مقاومت بالا، جذب رطوبت خوب و قیمت مناسب گزینه پرطرفدارتری میباشد. البته اگر قرار است فرشی با شانه و تراکم بالا بافته شود، به جای نخ جوت از نخ پنبه-پلیاستر استفاده میگردد.
بیشتر بخوانید: چگونه فرش ماشینی باکیفیت را تشخیص دهیم؟
الیاف در بافت فرش و تأثیر جنس نخ بر کیفیت فرش ماشینی
وقتی از تأثیر جنس نخ بر کیفیت فرش ماشینی صحبت میکنیم، منظور الیاف به کار رفته در بافت فرش است و منظور نخهای به کار رفته به عنوان نخ خاب است. چرا که همانطور که پیشتر به آن اشاره کردیم، این نخهای خاب هستند که ویژگیهای فیزیکی فرش و البته رنگ، طرح و نقش آن را تعیین میکنند. برای نخ خاب فرش از الیاف مختلفی استفاده شده که هر یک دارای مزایا و معایب خاص خود بوده و از شرایط استفاده ویژهای برخوردار میباشند. در ادامه به بررسی این الیاف پرداخته و تاثیر هر یک بر کیفیت فرش را بررسی میکنیم.
✅الیاف اکریلیک | تأثیر جنس نخ بر کیفیت فرش ماشینی
شاید بتوان الیاف اکریلیک را معروفترین الیافی دانست که در صنعت نساجی و بافت فرش مورد استفاده قرار میگیرد. در میان الیاف مصنوعی مختلف نخهای اکریلیک مهمترین و پرمصرفترین بوده و جایگزین مناسبی برای پشم هستند. علت محبوبیت نخهای اکریلیک مزایای زیاد این الیاف بوده که از جمله مهمترین این مزیتها میتوان موارد زیر را نام برد.
🔸نخهای اکریلیک بافتی سبک، نرم و گرم دارند.
🔸الیاف اکریلیک در برابر آبرفتگی مقاومند.
🔸ظاهر نخهای اکریلیک حجیم و پفکی است.
🔸فرشهای بافته شده با الیاف اکریلیک دیرتر کثیف شده و آسانتر شسته میشوند.
🔸نخهای اکریلیک در برابر مواد شیمیایی، مواد روغنی و بیدزدگی مقاوم هستند.
🔸فرشهایی که با استفاده از نخ اکریلیک بافته میشوند از ماندگاری بالایی برخوردار میباشند.
🔸مقاومت در برابر سایش و شستشو و همچنین ثبات رنگ در برابر نور از دیگر ویژگیهای الیاف اکریلیک میباشد.
علاوه بر ویژگیهای مثبت ذکر شده، الیاف اکریلیک دارای معایبی نیز هستند که همین امر سبب میشود گاهی افراد از خرید فرشهای اکریلیک صرف نظر کنند. از جمله معایب فرشهای اکریلیک میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
🔹فرشهای بافته شده با الیاف اکریلیک در روزهای اول استفاده پرزدهی داشته که برای افرادی با مشکلات تنفسی و افراد سالمند مناسب نمیباشد.
🔹الیاف اکریلیک حاوی مواد شیمیایی بوده و اشتعالپذیر هستند.
🔹نخهای اکریلیک ممکن است برای برخی افراد حساسیتها و خارشهای پوستی ایجاد کند.
با توجه به مزایا و معایب ذکر شده میتوان به این نتیجه رسید که فرشهای بافته شده با الیاف اکریلیک از لحاظ دوام و ماندگاری در جایگاه مناسبی قرار داشته و از لحاظ ظاهر و بافت نیز نرمی و لطافت مطلوبی دارند. با این حال پرزدهیهای اولیه ممکن است برای برخی ناخوشایند باشد.
✅الیاف بیسیاف | تأثیر جنس نخ بر کیفیت فرش ماشینی
وقتی به فروشگاههای فرش سر میزنید ممکن است با فرشهای فانتزی و با طرحهای سه بعدی مواجه شوید که دارای سطحی پفکی با دانههای سوزنی میباشند. این فرشها با استفاده از الیاف بیسیاف بافته شدهاند. الیاف بیسیاف جزو نخهای ضخیم و حجیمی بوده که علاوه بر بافت فرش در تولید رومبلی، کفپوش، روفرشی، نخ کاموا و… نیز مورد استفاده قرار میگیرند. مزیتهای این الیاف سبب شده تا برای بافت فرشهای ماشینی مورد استفاده قرار گیرند. این مزیتها عبارتند از:
🔸الیاف بیسیاف دارای پرزهی کمی هستند.
🔸فرشهایی که با استفاده از الیاف بیسیاف بافته میشوند قیمت مناسبی دارند.
🔸به واسطه ضخیم بودن نخهای بیسیاف فرشهای بافته شده با این الیاف ضخامت مناسبی دارند.
🔸با استفاده از نخهای بیسیاف میتوان فرشهای فانتزی و نقشهای سهبعدی را ایجاد کرد.
علیرغم این مزیتها الیاف بیسیاف دارای برخی نقاط ضعف نیز میباشد که از جمله مهمترین این نقاط ضعف میتوان موارد زیر را نام برد.
🔹الیاف بیسیاف مقاومت کمی در برابر شستشو داشته که در اثر شستشوی زیاد فرم اولیه خود را از دست میدهند.
🔹طول عمر فرشهای بیسیاف بین 2 تا 3 سال میباشد.
با توجه به ویژگیهای الیاف بیسیاف میتوانیم به این نتیجه برسیم که فرشهای بافته شده با این الیاف برای محیطهایی مناسب بوده که فرششان هر 2 یا 3 سال یک بار عوض میشود. به عنوان مثال برای فرش آشپزخانه یا اتاق خواب میتوان از فرشهای بیسیاف استفاده کرد. البته از آنجایی که این فرشها مقاومت زیادی در برابر شستشو ندارند، برای محیطهای پر رفت و آمد مناسب نیستند.
✅الیاف پلیاستر | تأثیر جنس نخ بر کیفیت فرش ماشینی
دسته دیگر الیاف به کار رفته در بافت فرشهای ماشینی الیاف پلیاستر میباشد. الیاف پلیاستر به واسطه زرق و برق زیادی که دارند جایگزین مناسبی برای فرشهای خوش رنگ و لعاب ابریشمی میباشند. از جمله مزیتهای این الیاف میتوان موارد زیر را نام برد.
🔸فرشهای پلیاستر پرزدهی ندارند.
🔸الیاف پلیاستر ضدحساسیت هستند.
🔸قیمت فرشهای پلیاستر کمتر از فرشهای اکریلیک است.
🔸فرشهای بافته شده با الیاف پلیاستر در برابر رطوبت مقاومند.
🔸الیاف پلیاستر زرق و برق و رنگ و لعاب زیبایی به فرش میبخشند.
🔸فرشهای پلیاستر در برابر نور خورشید و سایش مقاوم هستند.
الیاف پلیاستر دارای معایبی بوده که بسیاری از افراد به دلیل همین معایب به سراغ خرید فرشهای پلیاستر نمیروند. از جمله این معایب میتوان به عدم انعطافپذیری، طول عمر کوتاه فرش، عدم مقاومت در برابر حرارت و گرما و قابلیت شستشوی کم این فرشها اشاره کرد. با توجه به مزایا و معایب ذکر شده اگر به دنبال فرشهایی با ظاهر براق و رنگ و لعاب زیبا هستید فرشهای پلیاستر مناسب هستند. اما باید به این نکته توجه کنید که این فرشها از قابلیت شستشوی زیاد برخوردار نمیباشند و در اثر شستشو تغییر رنگ میدهند؛ بنابراین برای استفاده در محیطهای پر رفت و آمد مناسب نیستند. از فرشهای پلیاستر میتوان برای اتاق خواب یا زیر میز جلو مبلی استفاده کرد.
✅الیاف پلی پروپیلن | تأثیر جنس نخ بر کیفیت فرش ماشینی
افرادی که به دنبال فرشهای ارزان قیمت هستند میتوانند به سراغ فرشهای بافته شده با الیاف پلی پروپیلن بروند. این الیاف رنگپذیری خوبی داشته و دوام بالایی در برابر لکه و کثیفی دارند. از طرفی شستشوی این فرشها بسیار آسان است. از دیگر مزیتهای فرشهای پلی پروپیلن میتوان به مقاومت در برابر رطوبت، مقاومت در برابر کپک، عدم تغییر رنگ در اثر تابش آفتاب و البته نرمی و لطافت فرش اشاره کرد. با این حال الیاف پلی پروپیلن نیز دارای معایبی بوده که برخی از افراد به واسطه همین معایب به سراغ خرید این فرشها نمیروند. از جمله این معایب میتوان موارد زیر را نام برد.
🔹انعطافپذیری فرشهای پلی پروپیلن کم است.
🔹طول عمر فرشهای پلی پروپیلن کوتاه است.
🔹فرشهای بافته شده با الیاف پلی پروپیلن لکههای روغنی و آلودگیها را به خود جذب میکنند.
✅الیاف پشمی | تأثیر جنس نخ بر کیفیت فرش ماشینی
شاید عجیب باشد اما در بافت فرشهای ماشینی از الیاف طبیعی مانند پشم نیز استفاده میشود. مزایای زیاد الیاف پشمی سبب میشود تا افراد زیادی نسبت به خرید این فرشها ترغیب شوند. از جمله این مزایا میتوان موارد زیر را نام برد.
🔸الیاف پشمی نرم و لطیف هستند.
🔸فرشهای بافته شده با الیاف پشمی در برابر فشار و رفت و آمد مقاوم بوده و تغییر حالت نمیدهند.
🔸فرشهای پشمی در برابر سرما و گرما عایق هستند.
🔸دوام و طول عمر فرشهای پشمی زیاد است.
🔸فرشهای پشمی گرد و غبار و لکهها را به خود جذب نمیکنند.
🔸شستشوی فرشهای پشمی آسان است.
البته فرشهای پشمی دارای نقاط ضعفی نیز میباشند که این نقاط ضعف شامل قیمت بالا، احتمال ایجاد حساسیت و مناسب نبودن برای محیطهای مرطوب میشود.
به نظر شما تأثیر جنس نخ بر کیفیت فرش ماشینی چقدر اهمیت دارد؟
الیافی که در بافت فرشهای ماشینی استفاده میشود میتواند به طور مستقیم بر کیفیت فرش و دوام و ماندگاری آن تاثیرگذار باشد. در بافت فرشهای ماشینی از الیاف طبیعی و مصنوعی مختلفی استفاده شده که هر یک مزایا و معایب خاص خود را دارند. از این رو افراد باید متناسب با نیاز و البته بودجه خود، فرش مورد نظر خود را انتخاب نمایند. به نظر شما کیفیت جنس نخ در بافت فرش چقدر اهمیت دارد؟ بهترین نخ در بافت فرش ماشینی کدام است؟ از تجربیات خود به ما بگویید و این مطلب را با دوستان خود به اشتراک بگذارید.
بیشتر بخوانید: نکات مهم در خرید فرش ماشینی ارزان و باکیفیت
